Finansowanie inwestycji

Inwestycje to motor napędowy gospodarki to siła i kierunek rozwoju każdego przedsiębiorstwa.

Przedsiębiorcy, aby rozwijać swoja firmę, często decydują się na korzystanie z dodatkowych źródeł finansowania biznesu. Jest to często stosowana praktyka, która przynosi dobre rezultaty. Wybór jest duży, dlatego warto podejść indywidualnie do wyboru finansowania, tak aby odpowiadało ono potrzebom firmy. Jakie finansowanie jest najlepsze? Wszystko zależy od tego, jakich środków na rozwój potrzebuje firma oraz jakie są jej możliwości finansowe. Ekonomiści dzielą źródła finansowania na: wewnętrzne i zewnętrzne. Które sprawdzą się w dużej firmie a które w startupie?

Wewnętrzne źródło finansowania na czym polegają?

Wewnętrzne źródła finansowania to inaczej finansowanie przedsiębiorstwa z własnych środków, np. wypracowanego zysku. To podstawowa różnica między kapitałem własnym a obcym, kapitał własny pochodzi od przedsiębiorstwa lub jego udziałowców czy akcjonariuszy. Kapitał obcy jest pozyskiwany z zewnątrz, od instytucji, które nie są związane z przedsiębiorstwem. Dlatego zanim firma zdecyduje się na skorzystanie z pomocy zewnętrznej, warto, aby przeanalizowała obecną sytuację i skorzystała z finansowania wewnętrznego, jak np. odpisy czy faktoring.

1. Finansowanie działalności przez odpisy (amortyzacja)

Amortyzacja to proces zmniejszenia wartości dobra trwałego w określonym czasie na skutek jego użytkowania. Czyli, przez czas funkcjonowania firmy, pracownicy i przedsiębiorca korzystają z rzeczy, które w tym czasie tracą swoją wartość. Do środków trwałych można zaliczyć budynki, lokale, ale również maszyny, urządzenia, komputery czy środki transportu. Przedsiębiorca uwzględnia to w swoich kosztach i może sporządzić odpis amortyzacyjny, który ma na celu pomniejszyć podstawę opodatkowania, a więc i należny podatek dochodowy. Odpisy amortyzacyjne to nierozłączny element funkcjonowania przedsiębiorstw. Proces amortyzacji polega na odtwarzaniu wartości składników majątku trwałego, który należy do przedsiębiorstwa. Zużycie może mieć charakter fizyczny (związany z użytkowaniem) oraz ekonomiczny (związany ze starzeniem się maszyn i urządzeń). Celem odpisu amortyzacyjnego jest zastąpienie zużytego sprzętu nowym, po zakończeniu fizycznego i ekonomicznego zużycia elementów trwałych. Przedsiębiorca może dokonywać odpisów co miesiąc, co kwartał albo na zakończenie roku podatkowego.

2. Finansowanie działalności przez faktoring

Przedsiębiorcy, którzy mają sprzedają z odroczonym terminem płatności, często wybierają faktoring jako swoje finansowanie wewnętrzne. Faktoring polega na wykupieniu przez firmę faktoringową faktora nieprzeterminowanych wierzytelności przedsiębiorcy faktoranta, które ten wystawił swoim kontrahentom (odbiorcom). Dzięki temu, przedsiębiorca nie zamraża swoich finansów czekając nawet 60 dni na spłatę faktury przez kontrahenta, a od razu dostaje te pieniądze od faktora. Kontrahent rozlicza się z faktorem, który monitoruje spłatę. Firma, która korzysta z faktoringu, ma możliwość zainwestowania w rozwój czy uregulowania bieżących płatności. Faktoring kierowany jest do przedsiębiorstw, którym zależy przede wszystkim na zwiększeniu płynności finansowej.

Zalety faktoringu:

• Szybki sposób poprawy płynności finansowej.
• Proste procedury.
• Brak twardych zabezpieczeń.
• Przeniesienie ryzyka niewypłacalności dłużnika na faktora.
• Przedsiębiorca może wydłużyć termin płatności za swoje towary czy usługi (wzrost konkurencyjności)

Wady faktoringu:

• Wystawiane faktury muszą być długoterminowe.
• Brak możliwości finansowania sprzedaży detalicznej B2B.
• Nie można skorzystać z faktoringu w przypadku zakazu cesji wierzytelności w umowie z kontrahentem.

Zewnętrzne źródła finansowania

Kapitał obcy stanowi dodatkowe źródło finansowania przedsiębiorstw. Małe i średnie przedsiębiorstwa, które nie mają wystarczających środków własnych na rozwój, korzystają często z finansowania zewnętrznego, jak: kredyt, leasing, emisja akcji, czy inwestycje aniołów biznesu. Zewnętrzne źródła finansowania należy zrozumieć jako kapitał zaczerpnięty od innych przedsiębiorstw (jak np. banki) lub inwestorów indywidualnych. Środki, które firma uzyskuje w ten sposób, są udostępnione przedsiębiorcy na określony czas i pod określonymi warunkami. W zależności od umowy i rodzaju finansowania zewnętrznego, firma oddaje cały pożyczony kapitał, lub spłaca go w postaci miesięcznych, kwartalnych rat.

3. Dotacje finansowe

Dotacje i dofinansowania są jedną z najpopularniejszych form pomocy państwowej dla firm. W Polsce jest kilka różnych programów finansowania przedsiębiorstw, które oferują środki na różne cele związane z działalnością gospodarczą. Udzielane są zazwyczaj przez państwo firmom, które działają w określonych branżach i realizują cele zgodne z polityką gospodarczą czy społeczną państwa lub danego regionu. Przykładem może być wdrażanie innowacji, wzrost zatrudnienia lub rozwój konkretnych regionów. W zależności od umowy, dofinansowanie ma formę bezzwrotną lub zwrotną. Otrzymanie finansowania wiąże się z koniecznością spełnienia konkretnych wytycznych. Przedsiębiorcy zainteresowani dofinansowaniem ze środków unijnych powinni zaglądać na stronę Krajowego Punktu Kontaktowego ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej https://instrumentyfinansoweue.gov.pl/, gdzie znają wszystkie aktualne programy.

Zalety dotacji:

• Poprawa konkurencyjności firmy na rynku lokalnym i zagranicznym.
• Stymulacja szybkiego wzrostu.
• Wsparcie dla działań wysokiego ryzyka.

Wady dotacji:

• Długie i skomplikowane procedury uzyskania finansowania.
• Ścisły nadzór: dotacje i dofinansowania muszą zostać wydane zgodnie z przedstawionym planem działania.
• Środki tylko na konkretne, określone w danym programie, cele.

4. Emisje akcji

Przedsiębiorcy, którzy zastanawiają się, jak pozyskać dodatkowe środki na rozwój, mogą zdecydować się na przekształcenie firmy w spółkę publiczną. To działanie umożliwi im emisję akcji i notowanie ich na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie na Rynku Głównym lub New Connect. Przy takim scenariuszu, podwyższenie kapitału własnego, polega najpierw na utworzeniu nowych akcji (emisja), a następnie – wprowadzeniu do obrotu (notowanie). Emisja akcji spółki giełdowej pozwala na pozyskanie kapitału od inwestorów prywatnych i instytucjonalnych. Dzięki temu, firma uzyskuje środki na dalszy rozwój, będzie też bardziej atrakcyjna w przyszłości dla inwestorów. Przedsiębiorca wprowadzając firmę na giełdę może wybrać emitowanie akcji w formule publicznej lub prywatnej. Korzystają z tego przede wszystkim duże lub średnie firmy, które potrzebują dostępu do długoterminowego kapitału. Warto pamiętać, że spółki publiczne mają nałożone obowiązki szczegółowego raportowania swoich działań i stanu finansów, w celu ułatwienia decyzji potencjalnym inwestorom.

Zalety emisji akcji:

• Możliwość pozyskania dodatkowych środków na rozwój i modernizację firmy.
• Wzrost prestiżu firmy w oczach kredytobiorców, kontrahentów czy przyszłych inwestorów.
• Transparentność firmy.
• W przyszłości firma może w uproszczonym trybie pozyskiwać kredyty i pożyczki z banków.

Wady emisji akcji:

• Duże koszty przekształcenia w spółkę publiczną.
• Wysokie koszty samej emisji akcji.
• Dość skomplikowany i wymagający proces.
• Obowiązek prowadzenia relacji inwestorskich i obowiązki informacyjne.
• Zmniejszenie udziału w zyskach dla dotychczasowych właścicieli firmy.

5. Emisje obligacji

Emisje obligacji to alternatywny sposób pozyskiwania kapitału dłużnego. Od tradycyjnego kredytu z banku, emisje obligacji różni termin wykupu oraz inne oprocentowanie. W procesie emisji obligacji działają dwie strony – emitent (podmiot, który potrzebuje kapitału na rozwój) oraz obligatariusz (wierzyciel, który inwestuje). Obligacje to inaczej papiery wartościowe, które są wydawane przez emitenta. Emitent wydając obligacje, potwierdza w ten sposób, że jest dłużnikiem obligatariusza, który jest po drugiej stronie transakcji. Emisje obligacji to dobry sposób pozyskania kapitału. Zgodnie z umową, po wyznaczonym terminie, emitent oddaje obligatariuszowi cenę nominalną, którą ten wpłacił, wraz z uwzględnieniem oprocentowania. Jest to równoznaczne ze zwrotem kapitału, czyli po prostu oddaniem zaciągniętego długu. Emisja obligacji może mieć charakter prywatny, czyli być kierowana do wybranej, zamkniętej grupy inwestorów lub publiczny. W tym drugim przypadku obligacje trafiają na rynek Catalyst.

Emisje obligacji można podzielić na kilka kategorii, w zależności od rodzaju emitenta. Oprócz obligacji, którymi posługują się firmy (tzw. obligacje korporacyjne), na rynku spotkać możemy również obligacje skarbowe obligacje komunalne czy spółdzielcze.

Zalety emisji obligacji:

• Duża elastyczność zarządzania długiem.
• Dostęp do dużych kapitałów.
• Dostęp do zróżnicowanych pożyczkodawców.
• Wzrost wiarygodności firmy.

Wady emisji obligacji:

• Wysokie koszty.
• Długa i skomplikowana procedura.
• Wymóg dobrej kondycji finansowej firmy.
• Handel obligacjami notowanymi na Catalyst odbywa się wyłącznie w czasie pracy giełdy.

6. Kredyt bankowy

Kredyt bankowy jest to jedna z najpopularniejszych form finansowania przedsiębiorstw. Firmy lub osoby prywatne, jeśli mają odpowiednią zdolność kredytową, mogą udać się do banku i skorzystać z kredytu. Zanim jednak dostaną wsparcie finansowe, wcześniej muszą przejść weryfikację i ocenę finansów oraz ryzyka. Później, do każdego kredytu bankowego sporządzana jest dokładna umowa, która informuje kredytobiorcę o kwocie kredytu, terminach spłaty i odsetkach do uregulowania. Oczywiście, w umowie zawarte są też informacje o karach za opóźnienia w spłacie kredytu itd. Kredyt bankowy jest często zabezpieczony np. w formie osobowej (np. poręczenie czy weksel własny in blanco) lub rzeczowej (zastaw na rzeczy i prawa czy hipoteka). Banki udzielają kredytu firmom na rozwój ich działalności, konkretne projekty inwestycyjne lub bieżącą działalność. W zależności od celu, jaki zamierza sfinansować przedsiębiorca, do dyspozycji są kredyty obrotowe lub inwestycyjne.

Zalety kredytu bankowego:

• Duża różnorodność oferty banków.
• Oferta dostosowana do potrzeb firmy.
• Firma w procesie kredytowym dostaje niezależną ocenę zdolności kredytowej.

Wady kredytu bankowego:

• Trudny dostęp do kredytu w przypadku młodej firmy, działającej na rynku krócej niż 12 miesięcy.
• Długotrwały proces rozpatrywania wniosku kredytowego.
• Duża liczba formalności i konieczność zbierania potrzebnej dokumentacji.
• Kredyt bankowy pogarsza zdolność kredytową.
• Regularne raty i odsetki do spłaty.

7. Finansowanie przez kredyt kupiecki

Kredyt kupiecki to zgoda sprzedającego na zapłatę po terminie dostawy. Zgoda ta jest zazwyczaj potwierdzona pisemną umową, w której wymienione są warunki kredytu kupieckiego oraz ustalony termin płatności za towary czy usługi. Kredyt kupiecki to pozabankowa forma finansowania działalności gospodarczej, ciesząca się dużym zainteresowaniem wśród dostawców usług/towarów i kupujących. Firma, która udziela kredytowania kupieckiego jest na rynku bardziej konkurencyjna. Firma zaś, która bierze kredyt kupiecki ma czas na uregulowanie bieżących płatności, zanim będzie musiała zapłacić za towary.

Zalety kredytu kupieckiego:

• Łatwa forma finansowania.
• Niski koszt, kredyt kupiecki jest najczęściej oferowany bezpłatnie.
• Wzrost konkurencyjności firmy.
• Brak konieczności przechodzenia przez skomplikowaną ścieżkę bankową.

Wady kredytu kupieckiego:

• Sprzedający ponosi ryzyko zawarcia umowy.
• Możliwość nieotrzymania należnych środków od kontrahenta.
• Możliwe problemy w utrzymaniu płynności finansowej dostawcy.

8. Finansowanie przez leasing operacyjny

Leasing operacyjny to rodzaj finansowania zewnętrznego, który cieszy się dużym zainteresowaniem. Polega na przekazaniu leasingobiorcy przez leasingodawcę prawa do użytkowania majątku trwałego w zamian za odpowiednie opłaty. Majątkiem trwałym, który zostaje przekazany do użytkowania, może być sprzęt komputerowy, samochód osoby, ciężarowy, linie produkcyjne czy inne zespoły urządzeń. Leasingodawca dalej jest pierwotnym właścicielem danej rzeczy, dlatego może skorzystać z odpisów amortyzacyjnych. Za to leasingobiorca, płacąc comiesięczne raty, może je wliczyć w koszty uzyskania przychodu oraz wykorzystać naliczany 23% VAT. Często umowa leasingu operacyjnego zawiera atrakcyjną opcję wykupu, nie jest to jednak konieczność.

Zalety leasingu operacyjnego:

• Rata leasingowa jest wliczana w koszty uzyskania przychodu leasingobiorcy.
• Nie ma konieczności opłacania kosztów VAT w całości przy pierwszej racie.
• Amortyzacja sprzętu jest po stronie leasingodawcy.
• Przedsiębiorca nie jest zobligowany do zakupu sprzętu.

Wady leasingu operacyjnego:

• Leasingodawca nie może skorzystać z opcji odpisów amortyzacyjnych.
• Długi czas leasingu. Okres trwania leasingu operacyjnego wynosi minimum 40% czasu amortyzacji przedmiotu.

9. Finansowanie przez leasing finansowy

To podobny rodzaj finansowane zewnętrznego, jak leasing operacyjny, z tą różnicą, że przedmiot w leasingu zostaje zaliczony do majątku leasingobiorcy. O ile poprzednio, w leasingu operacyjnym, to leasingodawca miał w swoim majątku dany przedmiot i to on odpowiadał za dokonywanie odpisów amortyzacyjnych, tak w przypadku leasingu finansowego, ta odpowiedzialność spoczywa na leasingobiorcy. W przypadku spłacanych rat, jedynie część z nich można dodać do kosztów uzyskania przychodu. Przedsiębiorca, który zdecyduje się na skorzystanie z leasingu finansowego, będzie musiał opłacić podatek VAT z góry, już przy pierwszej racie leasingu. Dodatkowo, po opłaceniu wszystkich rat, przedsiębiorca od razu staje się właścicielem przedmiotu, który wziął w leasing.

Zalety leasingu finansowego:

• W koszty uzyskania przychodów wlicza się koszty amortyzacji.
• Krótszy okres finansowania niż w przypadku leasingu operacyjnego.
• Leasingobiorca automatycznie staje się właścicielem pojazdu po opłaceniu ostatniej raty.

Wady leasingu finansowego:

• Opłata VAT z góry, przy pierwszej racie.
• Tylko część rat wlicza się do kosztów uzyskania przychodu.

10. Anioł biznesu a finansowanie

Sektor MŚP często skarży się, że jedną z największych barier w rozwoju firmy jest trudność w otrzymaniu finansowania zewnętrznego. W przypadku braku wystarczającego kapitału własnego, małe i średnie firmy mają problem z dynamicznym wzrostem. Dlatego wielu przedsiębiorców przychylnie patrzą na opcję finansowania przez aniołów biznesu, czyli osoby, które odniosły sukces w swojej branży i mają za sobą duże doświadczenie w prowadzeniu firmy. Anioły biznesu znają rynek i prawa, jakie nim rządzą. Mają środki na wsparcie finansowe innego przedsiębiorcy, akceptują jednocześnie ryzyko takiej pożyczki. Oprócz jednak wkładu pieniężnego w inną firmę, tzw. Anioł Biznesu oferuje również swoją wiedzę, pomaga w zarządzaniu, tworzeniu i realizacji planów strategicznych, kształtowaniu struktury organizacyjnej, aby biznes odniósł sukces.

Zalety wsparcia anioła biznesu:

• Wieloletnia wiedza i doświadczenie Anioła Biznesu.
• Pomoc w budowaniu strategii i struktury organizacyjnej.
• Uzyskanie potrzebnych środków pieniężnych na rozwój.

Wady wsparcia anioła biznesu:

• Utrata części mocy decyzyjnych przedsiębiorcy.
• Trudność z dostępem. Mało projektów jest realizowanych w ten sposób w Polsce.

11. Finansowanie przez Venture Capital

Przedsiębiorstwa potrzebują wsparcia finansowego przede wszystkim w początkowej fazie biznesu lub gdy chcą wcielić nowe plany rozwojowe. Venture capital to inaczej kapitał zwiększonego ryzyka, który można wprowadzić właśnie na tych dwóch etapach prowadzenia firmy. Kapitał zwiększonego ryzyka polega na zasileniu kapitałowym dopiero powstającej lub już istniejącej spółki, poprzez objęcie nowej emisji akcji lub udziałów. To więc alternatywna forma finansowania zewnętrznego. Kapitał nie jest wprowadzany jako kredyt, a w formie właścicielskiej (kapitał akcyjny, udziałowy). Inwestorzy angażują swoje środki na dość ryzykownym etapie, oczekują więc dużego zwrotu z inwestycji. Należy pamiętać, że finansowanie z Venture Capital mogą uzyskać jedynie firmy, które nie są notowane na giełdzie papierów wartościowych (GPW).

Zalety Venture Capital:

• Podobnie jak w przypadku Aniołów Biznesu, inwestorzy Venture Capital oferują pomoc we wdrożeniu strategii firmy.
• Inwestorzy rezygnują z zysków w początkowej fazie współpracy, co pozwala na większy zysk.
• Fundusz Venture Capital przejmuje część ryzyka związanego z prowadzeniem działalności.
• Poprawa wizerunku przedsiębiorstwa na rynku, co w późniejszym etapie może przyczynić się do ułatwienia dostępu do np. kredytu.

Wady Venture Capital:

• Przejęcie przez inwestorów lub fundusz inwestycyjny części decyzji biznesowych.
• Duża liczba formalności.
• Skomplikowany proces.
• Trudność w zainteresowaniu swoim projektem odpowiedniego inwestora.

12. Franchising, czyli franczyza

Franchising (franczyza) to coraz popularniejsza forma prowadzenia działalności gospodarczej. To umowa między co najmniej dwoma przedsiębiorcami, franczyzodawcą i franczyzobiorcą. Jest to dobra metoda dla początkujących przedsiębiorców, którzy jeszcze nie mają pomysłu na własny biznes, ale chcą już nabyć doświadczenia w jego prowadzeniu. Franczyzobiorca prowadzi działalność pod marką franczyzodawcy, który udziela również niezbędnej pomocy w prowadzeniu biznesu: przekazuje instrukcje obsługi klienta, ułatwia zamawianie towarów po niższych cenach, prowadzi marketing. To dobry sposób, by pozyskać niezbędną wiedzę, czyli tzw. know-how danego biznesu.

Zalety franczyzy:

• Minimalne ryzyko prowadzenia firmy.
• Wykorzystywanie już znanej i rozpoznawalnej marki.
• Wsparcie ze strony franczyzodawcy.

Wady franczyzy:

• Duża zależność od franczyzodawcy.
• Brak możliwości na innowacyjne prowadzenie biznesu (narzucone zasady).
• Opłaty franczyzowe.
• Efekt domina w momencie kryzysowym.

Ostateczny wybór

Jak pokazują powyższe przykłady, można skorzystać z wielu źródeł finansowania. Zanim jednak przedsiębiorca zdecyduje się któryś z nich wybrać, powinien dokładnie przeanalizować swoją sytuację finansową. Pomoże to w zdiagnozowaniu, jakie są mocne i słabe strony jego firmy i odpowiedzi na pytanie, czy finansowanie jest potrzebne do:

• zyskania i zabezpieczenia płynności finansowej?
• przeprowadzenia nowych inwestycji?
• rozwoju biznesu na rynkach zagranicznych?
• utworzenia nowego biznesu?

W zależności od udzielonych odpowiedzi, firma powinna zdecydować o finansowaniu, które będzie najlepsze do zrealizowania tych celów. W przypadku np. zyskania i zabezpieczenia płynności finansowej, warto skorzystać z faktoringu, aby szybciej uzyskiwać gotówkę za faktury i nie korzystać z obcego kapitału. Środki, które zostaną przekazane przez faktora, mogą zostać wydane na nowe inwestycje czy bieżące zobowiązania. Kiedy zaś chodzi o utworzenie nowego biznesu, można rozważyć dotacje finansowe lub kredyt bankowy.